Zure augurkensoep en Turkse liefde

Snel nog een doos eieren, dan kan ik naar huis en gaan koken. Behendig manoeuvreer ik mijn winkelwagentje om pallets heen. Ik ken deze winkel als mijn broekzak: deze buurtsupermarkt bezoek ik dagelijks.

Ineens ben ik verbaasd. Géén eieren. Maar een schap vol onbekende verpakkingen. Ik doe een stap dichterbij. Mijn verbazing groeit: er staat geen Nederlands op de verpakkingen. Maar: Ogórkowa en Ziemniaki en andere voor mij volslagen onbegrijpelijke woorden.

Dan daagt het mij: dit is Pools! Ik pak een product op. Op de achterkant zit een stikker met de Nederlandse vertaling van de ingrediëntenlijst. Ogórkowa is zure augurken soep. Vol interesse bestudeer ik het schap: augurken, chocoladewafels, iets wat vermicelli lijkt maar –gezien de afbeelding op de verpakking- als pasta gegeten wordt.

Ik neem wat Poolse wafels mee en de pasta, de zure augurkensoep en de Ziemniaki, die geen stikker heeft, maar volgens mij een soort aardappelpuree is. Ik zie ook mierikswortel staan: dat moest ik eerder bij een andere supermarkt halen. Dit opent nieuwe perspectieven.

Hier in onze wijk zie ik regelmatig Poolse auto's en hoor ik mensen Pools praten. Jammer is het dat ik dat volledig niet versta. Uit een week in Taizé heb ik alleen de woorden 'Dzien dobre'  'goedendag' onthouden.

Bij de kassa reken ik af. Terwijl ik mijn boodschappen inpak, vang ik een gesprek op van twee mensen bij een kassa verderop. 'Ik ga elk jaar op vakantie naar Turkije', zegt een Nederlander. 'En elk jaar leer ik er een woord Turks bij'. De vrouw die bij die kassa haar boodschappen inpakt, straalt onder haar hoofddoek. Ze praten geanimeerd over welke woorden hij kent.

Hier in Almelo is ook een grote Turkse gemeenschap. Ik versta ook dat niet. Het enige woord dat ik ken, leerde ik op de kraamafdeling van het ziekenhuis waar onze oudste ter wereld kwam. De Turkse vrouw die naast mij lag, kreeg een dochter die zij Sevgi noemde. Ik probeerde het uit te spreken. Toen de moeder vertelde dat het woord 'liefde' betekende, vond ik dat zo bijzonder dat ik het nooit vergeten ben. Inmiddels is die Sevgi ook 27 jaar, zoals mijn dochter …

Natuurlijk moeten buitenlanders integreren. Maar wat is het fijn als je ook iets vertrouwds, iets bekends hoort of ziet. Want al woon en werk je hier, je hebt nu eenmaal wortels in een ander land, een andere cultuur. Dat hoort óók bij jou. Mijn rugzak is, als ik uit Zwitserland kom, niet te tillen. En wat geniet ik als ik op het station van Almelo mensen ineens onvervalst Zwitsers dialect hoor spreken.

Lekker zijn ze, die Poolse wafels. Voor hen vast een feest van herkenning. En als we nu allemaal eens wat woorden Turks of Pools zouden leren?

De eenvoud van de stilte

Er zijn er honderden van. En nog wel mooiere dan deze. Want hier geen beroemde fresco's of glas-in-lood ramen. Dit is zomaar een oud Romaans kerkje in Frankrijk.

De muur zit vol vochtplekken, de vloertegels liggen scheef en vele zijn gebroken. De stoelen hebben witte 'sokjes' aan: ze hebben in het water gestaan. Voor in de kerk is een eenvoudig, grijs geschilderd altaar. Hier geen uitbundige kleuren, geen glans van goud of zilver.

In al zijn eenvoud en haveloosheid is dit kerkje mij bijzonder dierbaar. Het staat vlak bij Taizé, op loopafstand. Als ik een week in Taizé ben, is dit een plek waar ik graag kom.

Hier is het stil. En terwijl ik hier zit, in de koele beschutting van deze kleine kerk, realiseer ik mij wat dit voor plek is. Want in dit kerkje zijn in de loop der eeuwen vele pasgeborenen gedoopt, zijn huwelijken gesloten en rouwdiensten gehouden. Op de grond getuigen grote stenen platen daarvan. Deze grote stenen grafplaten zijn erg afgesleten, maar je kunt soms nog een naam of een jaartal lezen, bijvoorbeeld 1687 en 1776. Hier kwamen én komen mensen met hun geluk en met hun verdriet. Hier is gelachen en gehuild, hier zijn vreugde en verdriet gedeeld.

Ook in Frankrijk is de ontkerkelijking groot. Deze kerken zullen weinig meer gebruikt worden en nog maar zelden vol zitten. Toch is een plek als deze, ook en juist in onze tijd zó nodig: een plaats van stilte. Van ervaren dat je niet alleen bent, plekken waar je iets van de nabijheid van iets groters en hogers kunt ervaren. En dan niet in de dogma's en de regels, de pracht en de praal – maar in de eenvoud van de stilte.

Op het altaar staat een bos bloemen en brandt een lichtje. Iemand zorgt daarvoor met liefdevolle aandacht. De deur staat overdag altijd open. Je hoeft hierbinnen niks. Niemand die hier iets van je verlangt of verwacht, enkel dat je de stilte respecteert. Maar hier, in deze stilte is ruimte. Voor jou, voor je vragen, je emoties, je wanhoop en je hoop, je angst en je vertrouwen.

Van mij hoeven mensen niet in allerlei dogma's te geloven of aan allerlei kerkelijke regels te voldoen. Maar wat zou het mooi zijn als dit soort eeuwenoude plekken toch bewaard bleven. Als er ruimte blijft voor stilte, voor bezinning, voor het verlangen.

De kerk heeft vaak fouten gemaakt, veel beperkte mensenkennis tot eeuwige dogma's verheven, veel mensen gekwetst en afgewezen. Maar zij was ook de hoedster van de stilte, zij geeft ruimte aan vragen van het  'waarom' en 'waartoe'. In onze drukke, volle tijd nog nét zo nodig als vroeger … of misschien wel méér nodig dan ooit.

Het verlangen naar een huisje in Frankrijk

Als ik hier loop, begrijp ik dat wel: mensen die in Frankrijk een huis kopen. Op deze zonnige dag in het kleine Franse dorpje Ameugny bloeien de bomen. De blauweregen siert de veranda's en de irissen staan in volle bloei. Af en toe schiet een hagedis tussen de stenen.

De huizen zijn opgebouwd uit blokken gele natuursteen – allemaal verschillend en met aandacht gemetseld. Hier en daar zie je het uiteinde van een dikke, oude balk. Boven de ramen een dikke natuurstenen balk, daarboven een mooi ingemetseld driehoekje. Buiten staan de tuinstoelen en parasols klaar en zij spreken al van zomer.

 De tuintjes zijn romantisch: een rommelige weelde van allerlei half wilde planten en bloemen langs de stenen muurtjes. De klimplanten klimmen tot aan de dakrand en de oude stammen komen weer vol met jonge bladeren. Deze huizen staan hier al eeuwen, net als het kerkje in het midden van het dorp.

Dit soort oude huizen ademen rust en ontspanning. Ze stralen vrede uit en geduld. Zij roepen iets in mij op: de sfeer van gezellige saamhorigheid, van zelfgebakken appeltaart en zelfgetrokken soep. Van een glas wijn bij het haardvuur en van lange avonden onder de sterren en een vredige, ontspannen slaap. Wat is het hier stil, op de tjirpende krekels en tjilpende vogels na. Wat verlang ik naar zo'n paradijs.

Mensen denken vaak dat verhuizen naar een andere plaats of zelfs een ander land hen het grote geluk zal brengen. Soms is dat werkelijk zo. Maar vaak is het een illusie, omdat je jezelf meeneemt. Wij zoeken rust, maar nemen onze eigen onrust mee. Wij zoeken vrijheid, maar zijn met handen en voeten gebonden, bijvoorbeeld aan ons verleden, gemaakte keuzes of negatieve gedachten.

Ik loop op deze lentedag langs die oude Franse huisjes en word ineens overspoeld door dat gevoel: hier te willen wonen.  Alles te laten voor wat het is en hier opnieuw beginnen. Maar daar in die huisjes wonen mensen als ik. Mensen die piekeren over hun belastingaangifte, die spanningshoofdpijn hebben en die opzien tegen de dag van morgen. Mensen die soms genieten en ontspannen zijn, maar soms ook vol stress en zorg zijn.

 Zittend op zo'n oud muurtje denk ik over mijn verlangen na. Ik verlang niet naar zo'n huisje, maar ik verlang naar wat het voor mij symboliseert: vrijheid, rust en ontspanning. Het is de kunst om dat in je eigen huis en op je eigen plek te ervaren. Hoe kan ik mijn leven zo inrichten dat iets van dat Franse huisje in mijn eigen huis ervaarbaar is?

Kijkend naar die Franse tuintjes vind ik misschien al een antwoord. Want mijn eigen grasveld wil ik perfect groen hebben, zonder onkruid, maar hier geniet ik van die wilde gazons vol onkruid. Thuis wil ik alles onder controle hebben, maar hier geniet ik van de romantische rommeligheid. Vrede en rust zitten niet in een huis, maar wél in hoe we met de dingen omgaan!

Nu wordt het toch wel een beetje spannend…..

Bijna een jaar geleden is het dat ik mijn laatste blog schreef. Af en toe noteerde ik nog wat kernwoorden of maakte een foto, maar het lukte niet om het uit te werken. Er was geen rust, er was geen tijd.

Soms zijn er dingen die ons zo in beslag nemen dat al het andere moet wijken. Dat kunnen verdrietige dingen zijn. Bij mij was het de zorg voor mijn ouders. Na een moeilijke periode komt er nu wat meer rust en balans.

Soms zijn het ook leuke dingen die je helemaal in beslag nemen. Verliefdheid is zoiets. Of een nieuwe baan. Of het waarmaken van een droom. Bij mij was het dat laatste.

Ik droomde al jaren van een ruimte voor exposities, workshops, meditaties. Een gastvrije plek waar vergaderd kan worden, maar méér. Waar ruimte is voor stilte, meditatie en creativiteit. Ik droomde van leegstaande kerkjes, van oude schoolgebouwen of stations. Maar niet alle dromen kunnen realiteit worden. Langzamerhand kreeg het idee wat reëlere proporties tot het idee in ons leven ging passen, en wel in onze garage.

Een jaar lang werd er gegraven, beton gestort, gemetseld, gestuukt, geverfd en nog veel meer. Nu is het bijna klaar: een open, lichte ruimte. Het is bijzonder hoe dat ontstaat: stapje voor stapje. We zijn nu bezig met de laatste dingen en hebben de uitnodigingen voor de opening verstuurd.

Op 6 en 7 mei houden we open huis. Iedereen is welkom: op zaterdag 6 mei van 10 tot 17 uur, op zondag 7 mei van 12 tot 17 uur.

Het is prachtig dat mijn droom in vervulling gaat. Maar tegelijkertijd is het griezelig. Want dromen die niet uitkomen zijn heerlijk vrijblijvend: je kunt er helemaal in opgaan maar het heeft geen consequenties.

Dromen die gerealiseerd worden, gaan verwachtingen wekken. De inspanningen willen beloond worden. Je moet het gaan waarmaken. Dat is best spannend, die heel andere kant van die droom van mij.

Het is een beetje als bij dat programma 'Ik vertrek'. Ook daar overzien mensen niet altijd alle consequenties van hun droom. Dan zijn er ook van die spannende momenten dat je die camping nu wel gekocht hebt, maar niet weet of er wel gasten zullen komen.

Mijn droom is gerealiseerd, dat wil zeggen: de ruimte is klaar en krijgt de naam: ‘De Lichtkring’. Dat verwijst naar de kring van licht om een kaars of een vuur. Het licht staat symbool voor het goddelijke en in de kring van dat Licht mogen wij leven.

Ik heb een programma gemaakt met lezingen, meditaties en meditatieve wandelingen. Mijn droom is gerealiseerd en toch ook weer niet: hij moet tot leven gewekt worden door mensen die meedoen. Zo blijft dromen verwezenlijken spannend: omdat je het niet alleen kunt.

Voor de uitnodiging voor het open huis: zie 'Nieuws' 

Voor het 'proef-programma' in De Lichtkring, zie programma