Als kind las ik elke dag een boek. Ik kwam wekelijks in de bibliotheek. Sommige boeken las ik meermaals en kende ik bijna uit mijn hoofd. Lezen was een vanzelfsprekend onderdeel van mijn leven.
Ik herinner mij een gesprek met mijn oma. Zij hield ook van lezen, maar zij had als jonge moeder gevoeld hoe ze door haar verlangen om te lezen belemmerd werd in het vele werk dat ze moest doen. Toen is ze radicaal een hele poos opgehouden met lezen. Met zeven kinderen en daarbij nog pleegkinderen en in ene tijd zonder wasmachines was je dag toch wel volledig gevuld ….
De laatste jaren lees ik wel voor mijn werk en ook voor bezinning boeken over spiritualiteit, maar zelden romans. Ik merk dat ik me vaak erg laat meeslepen door een roman, dat ik als het ware half in het boek en half in de werkelijkheid ben. En bij sommige boeken gaat dat wel heel ver. Zo herinner ik mij een vakantie aan de Loire waarin ik in de zon aan de oever van de rivier zat, maar tegelijkertijd in een eindeloze en wrede strijd in Kaboel omdat ik ‘Duizend schitterende zonnen’ van Khaled Hosseini las. Ik was niet bij de Loire, maar in Afghanistan, ik was niet op vakantie, maar in vreselijke wreedheden en wanhoop. Die vakantie heeft een dreigende sfeer gehouden in mijn herinnering.
Een ander boek dat mij zo sterk bijgebleven is: Zonder Soloetsj van Mahmud Doulatabadi, over de woestijn van Iran en de veranderende maatschappij. De sfeer van totale hopeloosheid, van volledige zinloosheid sloeg over mij heen en kon ik heel slecht van mij afschudden. Is dit hetzelfde wat mijn oma bedoelde? Is het dezelfde ervaring van zo door de sfeer en het verhaal van het boek in beslag genomen worden – terwijl je je eigen verhaal in z’n volheid moet leven?
Tegelijkertijd besef ik het belang van het lezen van romans. Door een boek kun je je inleven in andere situaties en omstandigheden, in andere mensen met andere karakters …. De Sioux-Indianen zeggen het zo:
God, help mij om nooit een oordeel over iemand uit te spreken,
vóórdat ik twee weken in zijn mocassins heb gelopen.
Een boek lezen is zoiets als in iemands schoenen lopen, de wereld en het leven vanuit een ander perspectief zien. Een boek lezen is leren dat de wereld een ander gezicht kan hebben dan vanuit jouw eigen optiek. Nelson Mandela heeft gezegd:
Als we lezen, kunnen we naar vele plaatsen reizen, veel mensen ontmoeten en de wereld beter begrijpen.
Mijn leven hier en nu is zo vol met ervaringen, emoties en activiteiten, dat er even weinig ruimte is voor die uit boeken. Maar mijn jongste dochter zit op de bank. Ze leest. Elke dag een boek. Soms lacht ze, soms huilt ze. Ze leest over kinderen die gepest worden, een meisje dat misbruikt wordt, ze leest over paarden en dolfijnen. Zo leest ze zich een hele hoop verhalen, ervaringen en emoties te boven. Daar zal ze later nog veel aan hebben. Maar voor nu is het plezier van het lezen alleen al genoeg, met een spinnende poes op schoot en de voeten op de bank. Sttt…! Ik lees!
