donderdag 11 oktober 2012

Hof van Lof


Op een regenachtige dag reizen Siebe en ik over twee pontjes naar Megen om een excursie van onze gemeente voor te bereiden. Wij waren allebei al eens een poosje in het Franciscanerklooster in Megen en onder de indruk van de ‘Hof van lof’; de kloostertuin. Omgeven door kloostermuren ligt daar al meer dan 350 jaar de grote tuin van het klooster. Er is een kleine begraafplaats van de monniken en vroeger werd de kloostertuin verder als moestuin gebruikt. Eeuwenlang groeiden er bieten, boontjes en sla. De monniken aten hun eigen groente en aardappelen.

Inmiddels is de tijd veranderd en zijn er veel minder monniken in Megen. Een moestuin hebben de broeders niet meer. Maar wat doe je dan met zo’n grote tuin? Zo ontstond het idee om er een siertuin van te maken die iets over geloof vertelt: een bezinningstuin vol verhalen en symboliek. Een groep vrijwilligers onderhoudt de tuin en wij krijgen een rondleiding.

Hof van Lof
met op de achtergrond
het Franciscaner klooster

Van oorsprong is de tuin aangelegd in kruisvorm. Er zijn twee hoofdpaden die de tuin in vier grote rechthoeken verdelen. In twee daarvan zijn bijzondere borders aangelegd zoals een bijbelborder, een liturgieborder, een kerkgeschiedenisborder en een gedachtenisborder. 

Veel planten hebben een naam die verwijst naar een bijbelverhaal. In Brabant hebben veel planten volksnamen die verwijzen naar heiligen. In sommige borders zijn de kleuren van de bloemen belangrijk, zoals in de liturgieborder. Elke plant in deze tuin heeft een eigen verhaal.

In de bijbelborder zijn bijvoorbeeld Jacobsladder en Aronskelk te vinden. In de liturgieborder zijn in het gedeelte van Kerst de kerstroos (Helleborus niger) te vinden en Lievevrouwebedstro. In het deel van Pasen vinden we distels als symbool van lijden en de mierikswortel die verwijst naar het joodse paasfeest. In de symbolenborder staat de lelie als symbool van de onschuld en de passiebloem als symbool van het lijden. Wat zijn er veel planten waarbij je een link naar het geloof of de bijbel kunt leggen.

Wat mij het meest raakt is de gedachtenisborder. Hierin zijn de bloemen stille getuigen van bijzonder mensen die ons voorgingen. Er is gezocht naar planten die passen bij deze mensen die niet vergeten mogen worden. Bijzonder is, dat niet alleen aan de traditionele heiligen is gedacht, maar ook aan mensen uit andere tradities zoals Menno Simons en Luther en aan mensen van deze tijd zoals Bonhoeffer en bisschop Romero. Voor ML King staan er witte en zwarte tulpen door elkaar, voor Dag Hammarskjöld wit duifkruid en voor frère Roger van Taizé witte onschuld. De zonnebloem verwijst naar Franciscus, vanwege zijn Zonnelied. Het is mooi hoe door die planten verhalen tot leven komen en hoe bijzondere mensen ineens present zijn. Gewone plantjes worden ineens veelzeggend als je ze verbindt met bijzondere mensen en verhalen.

Dat er in deze oude kloostertuin ook ruimte is voor mensen uit andere tradities is bemoedigend. Onze rondleidster vertelt dat er nog gezocht wordt naar een plant die verwijst naar de Islam. Want zoals op deze aarde iedere plant op zijn eigen wijze zich op de zon richt en groeit en bloeit, zo richten ook de verschillende geloofstradities zich ieder op eigen wijze op dezelfde God. 

Franciscus van Assisi
gemaakt door Frederick Franck (1998)

Midden in de tuin staat een beeld van Franciscus met een zwerm vogels. Zijn Zonnelied, zijn loflied op de schepping, klinkt hier in elke bloem en plant. Moeder aarde wordt  hier recht gedaan: in de tuin wordt bewust ruimte gegeven aan insecten, wilde planten en vogels. Er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt en niet alle onkruid wordt gewied.  Zo wil het een gastvrije plek zijn waar moeder Aarde de lof van haar Schepper mag zingen. En daarmee is deze tuin symbool voor hoe onze wereld bedoeld is: als een gastvrije plek onder de zon waar ieder op eigen wijze mag groeien, bloeien en vruchtdragen.