donderdag 4 juni 2015

Integratie

In Arnhem dwalen we door de Jordaan. Nee,  dit is geen typefout: we zijn in het Openluchtmuseum. Daar is een stukje onvervalste Jordaan uit Amsterdam weer opgebouwd: een bruin café, een oud postkantoor en een steegje van een ‘krottenwijk’. De huisjes laten zien hoe armoedig mensen hier leefden: vocht, ongedierte en gebrek waren hun deel. De verhalen bij de verschillende verwaarloosde hokjes en van hun bewoners spreken boekdelen. Nog maar zo kort geleden waren er zulke mensonterende omstandigheden in ons land.


Boven is een tentoonstelling over migratie. Een filmpje vertelt over immigratie van de afgelopen vijf eeuwen: mensen uit alle windstreken die in Nederland hun werkkracht en kennis inbrachten. Immigratie is niet iets van deze tijd alleen: in al die eeuwen zijn er heel veel verschillende mensen naar ons land gekomen. Zonder hen zou ons land er heel anders uit hebben gezien. Want zij hebben meegebouwd en meegewerkt aan wat ons land gemaakt heeft tot wat het nu is. 

Ook Nederlanders emigreerden naar alle windstreken. Er zijn interviews met enkelen van hen. Een Amerikaanse vertelt over Holland in Michigan. Ze vertelt over de Nederlandse cultuur die daar nog volop leeft. Vol verbazing zien we een klas middelbare scholieren tijdens de gymles een klompendans instuderen. Daar hoef je bij onze middelbare scholen niet mee aan te komen. Nog gekker wordt het als er twee meisjes in beeld komen die zichtbaar van Aziatische afkomst zijn, maar Nederlandse klederdracht uit staan te zoeken. In mei wordt een Hollands feest gehouden en het hele stadje danst dan de klompendans in Hollandse klederdracht.


Wij eisen van allochtonen in ons land dat zij zich aanpassen en integreren. Maar deze Nederlanders hebben daar in den vreemde hun eigen cultuur juist stevig vast gehouden. Zo zelfs, dat die klederdrachten, die in Nederland nauwelijks meer gedragen worden en dansen die niemand hier nog kent, daar nog zo belangrijk zijn. 

In een ander filmpje zien en horen we hoe Nederlanders in Spanje leven. Ze gaan naar een Nederlandse supermarkt met Nederlands sprekend personeel en Nederlandse producten. Ze spreken alleen met hun Spaanse buren in de lift van het appartementencomplex, en alleen over het weer. Verder leven ze in hun eigen wereldje: een Nederlands wereldje in Spanje. Ook hier is geen sprake van integratie en dat is ook helemaal niet de bedoeling. Zij zijn naar Spanje verhuisd vanwege het mooie weer en de rust, niet omdat zij zich interesseren voor de Spaanse cultuur en de Spanjaarden.

Zo gaat dat dus, zélfs als je uit vrije wil je vaderland verlaat: je wilt je eigen cultuur vasthouden en zelfs extra koesteren, daar in den vreemde. Die Turkse bakker en moskee in Nederland: is dat niet hetzelfde als de supermarkt met Bolletje beschuit en de Nederlandse kerk in Benidorm? 

Mensen blijven in zekere zin deel van hun eigen cultuur, ook als ze emigreren. Ik bak Zwitserse taart en zing Zwitserse liedjes. Maar daarnaast is het goed om in te burgeren, de taal te leren en ook vrienden te maken in je nieuwe vaderland. Dat geldt voor elke immigrant: de buitenlanders hier in ons land, maar ook voor de Nederlanders die elders een nieuw vaderland gevonden hebben. Immigratie en integratie is zoeken naar balans: je oude leven én je nieuwe maken tot een nieuwe, unieke en spannende combinatie!