Waar de tijd stil gestaan heeft

Op een zaterdagmiddag gaan we naar een museum vlakbij: de Mariahoeve in Putten. Ooit kocht ik voor Siebe een fotoboek over drie zussen die leefden op een boerderij in Putten, en dat fascineerde ons. Want zij leefden anno nu nog helemaal zoals in de tijd van hun jeugd. Inmiddels waren de zusters allemaal overleden, en het bleek dat het huis van deze gezusters een museum geworden was.

Het boek over de drie gezusters in Putten

Wij krijgen een rondleiding met uitleg. Met een groepje gaan we het huis en de stallen door, en lopen we over het erf. Het is een vreemd gevoel – je voelt je een beetje een indringer. Het huis ziet eruit alsof de bewoonsters elk moment thuis kunnen komen. De kleding ligt in nette stapels in de kast – alles zelfgemaakt en eindeloos versteld.

Het is alsof de tijd hier stilgestaan heeft. Hier geen stofzuiger, maar zelfgemaakte bezempjes van heidestruiken. Hier geen koffiezetapparaat, maar  een geëmailleerde koffieketel. Hier geen vaatwasser, maar een zeepkloppertje voor sunlightzeep. Het hele huis ademt de sfeer van 100 jaar geleden; voor mij zo ver weg. Maar het gekke is: dit is niet een huishouding van 100 jaar geleden, maar van tien jaar geleden. Deze vrouwen leefden terug in de tijd, alsof de tijd daar aan de Kiefveldersteeg heeft stilgestaan.

Het is natuurlijk mooi om te zien hoe alles vroeger ging; je kunt je dan voorstellen hoe onze voorouders geleefd hebben en je begrijpt bepaalde tradities en bijvoorbeeld uitdrukkingen beter. Maar het heeft hier iets beangstigends, omdat deze zussen zo totaal niet met hun tijd meegingen. Dit hele huis is een soort tijdscapsule. Buiten dit huis leven we in het jaar 2012, maar in dit huis werd nog in het jaar 1912 geleefd. Wat sta je dan buiten de maatschappij, buiten het leven van nu. Hoe komen mensen er toe om zo vast te houden aan het oude?

Natuurlijk heeft deze tijd slechte kanten. De hang naar steeds meer en steeds nieuwe dingen bijvoorbeeld. De veel te grote overvloed en de vanzelfsprekendheid ervan. De verspilling en verkwisting en alle effect op milieu en klimaat. Ik zie ook goede dingen in die oude tijd. Dat mensen dingen die kapot waren repareerden bijvoorbeeld, en dat mensen veel meer leefden met de seizoenen. Maar elke tijd heeft goede én slechte kanten. En het lijkt mij de kunst om steeds de goede dingen die er waren vást te houden, en tegelijkertijd open te zijn voor nieuwe dingen die de nieuwe tijd brengt.

Dat is niet altijd makkelijk. Bij het opvoeden van mijn kinderen maakte dat het wel eens ingewikkeld: ik wilde ze leren tekenen en koekjes bakken, maar ik wilde ook dat ze zinvolle programma’s op televisie konden kijken. Je moet dan steeds keuzes maken en bedenken wat je waarom zinvol vindt. Als je altijd kiest voor hoe het vroeger was, of juist altijd voor alle nieuwe dingen, dan maak je het jezelf makkelijker. Maar ik denk dat er dan van beide werelden kostbare dingen verloren gaan.

Waarom hielden deze vrouwen zo krampachtig vast aan de dingen van hun jeugd? Ze hadden geen kinderen die hen de nieuwe tijd in konden nemen. En was het misschien angst voor het onbekende? Veel mensen kiezen liever voor wat ze kennen. In deze streek heeft dat vaak met hun geloof te maken. Juist voor gelovigen zijn die oude Bijbelse verhalen en de oude tradities belangrijk. Maar tegelijkertijd is er de Geest, die ook nú haar werk doet. Ook in onze tijd waait de Geest van God. Wanneer je je daarvoor openstelt, kun je ook in níeuwe dingen Gods aanwezigheid ervaren. Zo gaat het verhaal van God en mensen door, de nieuwe tijd in.