De afgelopen dagen heb ik geluisterd naar de nieuwste afleveringen van de ‘Bijbeltapes’, een ‘audiofilm’ oftewel hoorspel van de bijbel. Regisseur Peter te Nuyl ‘verklankt’ de bijbel en maakt van elk bijbelboek een luisterbelevenis. Op bijzondere locaties en door gerenommeerde acteurs wordt de hele bijbel tot klinken gebracht in woorden en geluiden. Hierbij wordt de de letterlijke tekst van De Nieuwe Bijbelvertaling gevolgd. De acteurs lezen de tekst niet voor, maar ze brengen de tekst door hun spel tot leven – enkel en alleen met hun stem.
Het is een bijzondere ervaring om bijbelboeken eens op deze manier te ‘lezen’; door ze te horen als een hoorspel. Soms komen bepaalde teksten ineens heel dichtbij of ben ik verbaasd: staat dat er zó? Als ik het bijbelboek Tobit luister word ik helemaal emotioneel van Anna’s ongerustheid over haar zoon. Wat is het herkenbaar dat Anna meteen het ergste denkt en hoe ze ondanks haar eigen angst toch elke dag naar buiten gaat en de weg afkijkt waarover hij is afgereisd. Terwijl je de stemmen van de acteurs hoort, zie je het gebeuren en voel je het aan de lijve. Het op deze wijze horen van de verhalen wekt je verbeeldingskracht.
In de eerste serie Bijbeltapes zat het boek Esther, o.a. opgenomen in de Hollandsche Schouwburg. Peter te Nuyl zegt daarover: ‘De locaties deden ook iets met de acteurs. Zij waren duidelijk onder de indruk toen we opnamen maakten in de Hollandsche Schouwburg, de plek waar de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog de Joden verzamelden voordat ze werden afgevoerd. Dat hoor je terug in die opnames en ik ben ervan overtuigd dat dat iets toevoegt’. Het is dan ook een indringend verhaal geworden, waarin de grens tussen toen en nu vervaagt: dit zijn verhalen uit een ver verleden en tégelijkertijd verhalen van nu. De angst en de hoop, de blijdschap en de wanhoop van die bijbelpersonages komen tot leven. Het zijn geen verhalen uit een oud stoffig boek, maar verhalen van mensen van vlees en bloed, als wij.
Toevallig luister ik rond de jaarwisseling naar het boek Prediker. Je hoort de geluiden van een stad: auto’s, mensen, het getik van hakken, bussen, een klok die slaat. Dan hoor je het geluid van een sleutelbos, een deur die opengaat, voetstappen op een trap ... en als de deur dan dichtslaat is het even helemaal stil. Zo moet een mens soms even uit alle jachtigheid en drukte stappen om na te denken, om zich te bezinnen op het leven en de zin ervan. Het is bijzonder hoe de regisseur zo een bepaalde sfeer neerzet, hoe hij vanuit de tekst tot een bepaalde setting komt. In Prediker hoor je het slijpen van een mes, het snijden van groente, getinkel van glazen, getik van bestek op servies, het geluid van het haardvuur ... De regisseur laat Prediker spelen door drie vrienden die samen dineren en die daarbij filosoferen over het leven en hun levenswijsheid delen.
Daar in die kamer slaat een klok. Je hoort het uurwerk tikken en je ziet voor je hoe de slinger heen en weer gaat. Dan wordt dat bijzondere gedicht aan het begin van Prediker 3 gelezen over dat alles zijn tijd heeft:
Er is een tijd om te baren
en een tijd om te sterven,
een tijd om te planten
en een tijd om te rooien.
Er is een tijd om af te breken
en een tijd om op te bouwen.
Er is een tijd om te huilen
en een tijd om te lachen,
een tijd om te rouwen
en een tijd om te dansen....
 |
| Zytglogge Bern |
Zo divers is het leven, en zo divers was ook het afgelopen jaar. Het leven bestaat uit uitersten. Zo waren er in mijn leven afgelopen jaar de grote blijdschap over mijn zoon die na veel strijd zijn eindexamen haalde en daarnaast het enorme verdriet om een neef die niet meer beter kan worden. Er is de vreugde om mijn kinderen die uitgroeien en sterker worden en het verdriet om de generatie van mijn ouders die ouder en zwakker wordt. Het zit allemaal in het leven: de vreugde én de pijn. Ik vind dat niet altijd makkelijk. Maar daarin ben ik niet alleen: dat is al eeuwen zo. Ook de schrijver van Prediker worstelde ermee en zocht naar de zin van het leven.
Inmiddels is het nieuwe jaar een paar dagen oud. Wat is de zin van het leven? Ik las ergens:
De zin van de dingen is dat je er zin aan geeft.
Zou dat met het leven niet net zo zijn? Ik wens ieder een zin-vol 2013!
De volgende bijbelboeken zijn inmiddels als audiofilm uitgebracht:
deel 1: Ester, Marcus, Hooglied
deel 2: Ruth, Prediker, Klaagliederen, Tobit en Romeinen
voor informatie over de Bijbeltapes: www.debijbeltapes.nl
