Wat is ons heilig?

Wat is ons heilig? Veel dingen die vroeger heilig waren voor veel mensen, zijn dat niet meer. En toch – er zijn nog steeds dingen die voor mensen ‘heilig’ zijn: eerbiedwaardig, verheven.

tombe van Saint Mungo in de crypte van Glasgow Cathedral

Ik ben in Glasgow. In de grote kathedraal wordt een rondleiding gegeven. De kathedraal vertelt een  geschiedenis van meer dan 1000 jaar. In de crypte is de tombe van Saint Mungo, een Schotse heilige uit de zesde eeuw. Een veelkleurig patchwork kleed siert de tombe. Maar er is ook een modern glasraam, ter ere van het millenium. Het heeft als thema: ‘groei’ en is gemaakt met jongeren van verschillende scholen en zo verbindt het die oude kerk en oude heilige met de toekomst. De rondleidster vertelt hoe de kerken van Glasgow in deze tijd bezig zijn met respect en begrip voor andere religies.

millenium-raam Glasgow Catherdral

In het museum naast de kathedraal, genoemd naar Saint Mungo, is een expositie over de verschillende religies. Het verrassende is dat de religies niet per zaal gescheiden tentoongesteld zijn, maar thematisch. Elk thema is uitgewerkt in een vitrine en de tekst is in veel talen te lezen, zelfs in Chinees en Hindi. Er zijn bijvoorbeeld vitrines over geboorte, huwelijk en sterven, waarbij je een bonte mengeling ziet van tradities en rituelen rond dat thema. Bij de joden is er de besnijdenis, bij de Christenen de doop en zo heeft iedere godsdienst eigen feesten en rituelen bij de verschillende levensfases.

Er zijn filmpjes te zien van religieuze rituelen. Ik bekijk ze allemaal. Sommige rituelen ken ik: bijvoorbeeld een orthodoxe jood die zijn gebedsriemen omdoet. Andere zijn mij volledig vreemd en zou ik niet als een religieus ritueel herkennen.

Bij twee filmpjes word ik geraakt: een jongenskoor zingt een Engelse hymne en een boeddhistische monnik doet in stilte zijn loopmeditatie. Dit zijn twee tradities waar ik me mee verwant voel en die een gevoel van herkenning bij mij oproepen. Dit is voor mij ook heilig: die prachtige kerkmuziek en de stilte van de meditatie. Deze twee rituelen raken aan mijn eigen ervaring en geschiedenis. De andere rituelen zeggen en doen mij niets omdat ik ze niet ken. Wat is een mens dan toch beperkt in wat hij kan begrijpen.

verklaring van 'The Glasgow forum of faiths'

Het museum opent mij de ogen voor het feit dat we moeten leren wat voor een ander heilig is, want het spreekt vaak helemaal niet vanzelf. Wij herkennen wat voor de ander heilig is vaak niet eens  als iets heiligs. Daarom is het van groot belang dat mensen elkaars religie leren kennen, dat er openheid is naar elkaar toe. Aan het eind van de expositie hangt de verklaring van “The Glasgow forum of faiths”, ondertekend door vertegenwoordigers van verschillende religies. De doelstelling van dit forum is het bevorderen van de dialoog tussen de religies, het wegnemen van vooroordelen en het respectvol met elkaar omgaan. Vanuit de gedeelde religieuze waarden willen zij samenwerken en iets voor de maatschappij betekenen.

logo van het forum, foto van internet

Het veelkleurige kleed over de tombe van Saint Mungo krijgt voor mij zodoende symbolische betekenis: in het museum dat naar hem genoemd is wordt de veelkleurigheid van de religies zichtbaar. Toch zijn zij allemaal samen deel van dat ene kleed dat onze maatschappij vormt. Het is goed om die andere kleuren te leren kennen: om te ervaren hoe andere religies dingen vorm geven. Er valt nog veel te leren, want er is véél meer heilig dan je denkt. En wanneer religies elkaar niet bestrijden, maar samen werken, kunnen ze iets voor onze wereld betekenen: daar in het Schotse Glasgow, maar ook in Nederland.

Wat is mij heilig? Een open houding naar elkaar. Dat is het begin. Respect en begrip ... omdat er zoveel in onze wereld is dat heilig is. Voor anderen, voor onszelf, en voor ons samen.