De aarde droeg het in haar schoot

Het is bijna tijd om te koken. Ik spring op de fiets voor de boodschappen en kom zwaarbeladen thuis. Veel eten zit schoongewassen, gesneden of al voorgegaard in plastic. Veel kinderen weten niet meer waar puree van wordt gemaakt of hoe spruiten groeien. In onze tijd komt eten uit de winkel en niet van het land. Toch is alles wat wij eten ergens gegroeid en geoogst. Ons eten kan niet zonder vruchtbare grond. In die grond wordt gezaaid en geplant en er wordt mest opgebracht en onkruid gewied.

In die donkere aarde kiemt het zaad en het groeit twee kanten op: naar beneden én naar boven. Wat naar beneden groeit, worden de wortels die de plant stevig verankeren in de grond en water en voedingstoffen opzuigen. Wat naar boven groeit wordt de stengel, de stam, waar  bladeren aan zullen groeien die het zonlicht opnemen. Wat boven de grond groeit zien we, maar er is dus nog veel meer, verborgen in de aarde. Daar kiemt het graan, daar groeit het wortelstelsel van een boom. Daar in de aarde is het vol leven.

In ons dorp zie ik steeds meer tuinen veranderen in grote stukken worteldoek met kiezelstenen of terrassen vol tegels. De aarde wordt afgedekt en er kan niets meer op groeien: geen onkruid, maar ook geen bloemen of groente. Hoewel ik wel begrijp dat een tuin veel werk is, benauwt het mij toch. Want waar blijft dan die geweldige groeikracht van de aarde die in zoveel bloemen, vruchten en kruiden resulteert?

Gelukkig kunnen we op veel plekken nog wel zien wat moeder aarde voortbrengt: de eerste sneeuwklokjes, de lelietjes der dalen, de zonnebloemen en de herfstasters. En wie zelf een moestuin heeft, ervaart dat moeder Aarde nodig is voor het dagelijks eten op ons bord.

Onze zoon zat op de Vrije School. De leerlingen legden er een moestuin aan: tuinbouw was een vak op de middelbare school. Vol enthousiasme werden er winterwortels thuisgebracht, kruidenthee en kruidenazijn. Het jaar daarop hadden we thuis ook een moestuin. Inmiddels  woont onze zoon op kamers, maar de moestuin is er nog. Die heeft zich bewezen. Want het is goed om te weten en te zien hoe het eten op je bord gegroeid is. Het is goed om te ervaren hoe kostbaar het is. En vaak is de oogst zo overvloedig, dat je er ook nog eens veel van weg kunt geven.

Op Vrije Scholen zeggen ze een spreuk voor het eten:

De aarde droeg het in haar schoot

Zonlicht bracht het rijp en groot

Zon en aarde die ons dit schenken

Dankbaar willen we aan u denken.

De aarde draagt ons en voedt ons, zoals een moeder haar kind draagt en het te eten geeft. Wij zijn de kinderen en de aarde is onze moeder. Een moeder van vlees en bloed heeft zelf ook zorg nodig. Dat is niet anders met onze moeder aarde. Wij gebruiken haar alsof haar krachten oneindig zijn en haar voorraden onuitputtelijk. Maar als we roofbouw plegen op onze moeder aarde en haar overvragen, kan vruchtbare grond veranderen in onleefbare woestijn.

Het is vreemd dat wij dit besef, van die kostbare moeder aarde, wat verloren zijn. Wij leven op haar, van haar en door haar, en toch beseffen we dat niet. Het schijnt dat mensen die de aarde vanuit de ruimte gezien hebben, daar, ver van moeder aarde, ineens beseffen hoe kostbaar en kwetsbaar zij is: die blauwgroene planeet waar we leven, werken en liefhebben. Nu we de aarde op zulke grote schaal plunderen en leegroven is het goed dat we die blik uit de ruimte ook hebben. Afstand nemen, geeft beter zicht.

Kostbaar is ze, die kwetsbare planeet, moeder aarde, die ons draagt en voedt. Laten we haar dan ook als iets waardevols behandelen en zorg voor haar dragen. Zodat haar levenskracht tot in lengte van dagen bron van leven kan zijn.

* In bezoekerscentrum het Museonder op de Hoge Veluwe kun je zien wat er allemaal in onze aarde gebeurt; een aanrader, zeker met kinderen. Zie Bezoekerscentrum Museonder

Dit weblog is eerder gepubliceerd in 'In gesprek', het blad van de Protestantse Vrouwenorganisatie