donderdag 29 december 2011

Een vreemdeling die vriend wordt

We zijn onderweg van België naar huis. Onderweg tanken we ergens. Net als we weer willen vertrekken, komt er een man op mij af met een karton in zijn hand waar ‘Utrecht’ op staat. Een lifter … en mijn eerste gedachte is: “nee …” Liften of lifters meenemen is niet ongevaarlijk: je ziet immers niet aan iemand of hij of zij te vertrouwen is. Maar wij zitten maar met z’n tweeën in de auto, en ik voel zelf wel dat het ergens zot is om nee te zeggen. Siebe heeft mij langzaam geleerd om minder wantrouwend te zijn. En dus zeg ik ‘ja’, tegen die onbekende bij het tankstation.
Onze lifter blijkt een Brit en onderweg naar vrienden in Utrecht. Hij is gisteren niet meer door iemand meegenomen en heeft een heel koude nacht doorgebracht in een klein tentje. Hij is dus ook veel langer onderweg dan de bedoeling was – en hij is op weg naar een festival dat vandaag begint. Wat voor festival?, wil ik weten. Zijn antwoord verrast mij: een fair-trade en duurzaamheidsfestival. Die wildvreemde lifter en ik: we delen dezelfde idealen. En terwijl we met hoge snelheid over de snelweg razen, ontwikkelt zich een bijzonder gesprek. Het is soms erg zoeken naar de Engelse woorden, en af en toe moeten we ook op de weg letten. Maar we begrijpen elkaar – en we verstaan elkaar.

De toekomst van de wereld, hoe je mensen op een positieve manier kunt enthousiasmeren voor veranderingen ten goede; we zijn het in veel dingen met elkaar eens. Dan komt het gesprek op geloven. Onze lifter is opgegroeid in een behoudende kerk. De dingen bleven zo omdat ze altijd zo geweest waren. Hij was ver van de kerk afgedwaald, en zag er de zin niet meer in. Toevallig ontmoette hij in een nieuwe woonplaats een bijzondere predikant, die heel anders met zijn geloof en dus ook met mensen omging: open en uitnodigend. Door dit contact ging hij weer over dingen nadenken, en hij gaat een heel andere kant van het geloof zien. Namelijk dat, als je werkelijk Jezus wilt volgen, de dingen juist niet bij het oude moeten blijven, maar dat er dan radicale keuzes gemaakt moeten worden. Doen wat Jezus zegt: je vijand liefhebben en je bezit weggeven – dat is revolutionair. 

Het is bijzonder hoe deze man de zere plek weet aan te wijzen in wat het Christendom van Jezus gemaakt heeft. We hebben Jezus ongevaarlijk gemaakt en zijn woorden gepolijst. Dan zijn ze niet meer scherp en prikkelend, en kunnen we elkaar in slaap wiegen. Hoe kan het toch dat de kerken zo laks zijn als het om het klimaat en om duurzaamheid gaat, hoe kan het toch dat de kerken in situaties van onrecht vaak zo ver achterop komen? Ik vind het treurig dat dingen als homofilie nog steeds in veel kerken niet geaccepteerd zijn. Zouden wij Christenen en kerken juist niet voorop moeten lopen, in Jezus’ spoor?



raampje van de kerk van Torhout

In onze auto, verre van klimaat-vriendelijk, beseffen we hoe moeilijk het is om ook werkelijk te doen wat het geloof van ons vraagt. Onze passagier vertelt ons hoe hij jarenlang met een minimum aan bezit leefde, omdat bezit niet belangrijk zou zijn. Maar het tegenstrijdige was, dat het bezit dat je dan nog wél had dés te belangrijker voor je werd. Het is zoeken naar een evenwicht, naar een balans tussen je best doen en toch ook nog kunnen genieten. Het is de kunst om niet steeds de nadruk te leggen op wat er fout gaat, maar om mensen op een positieve manier uit te nodigen om aan een goede toekomst te werken. 


Het is al donker als wij hem op een station afzetten. Van hieruit kan hij naar het festival, en zijn vrienden stappen straks in dezelfde trein. Hoe anders nemen wij afscheid van elkaar: we zijn niet meer vreemden, maar hebben iets kostbaars gedeeld; gesprekken gevoerd over dingen waarin je kwetsbaar bent. We hebben ervaren dat er méér mensen zijn die onze zorgen om de toekomst van de aarde en de mensen delen – en die tegelijkertijd ook op een hoopvolle en positieve manier aan het werk zijn. Deze lifter was niet iemand om bang van te worden, maar juist iemand die ons bemoedigde. 


Terwijl ik dit schrijf denk ik aan het verhaal van de Emmaüsgangers: de vreemdeling die op je pad komt, wordt tot een vriend die je hoop en kracht geeft. Zo wordt dit verhaal ineens werkelijkheid ergens aan een Belgische snelweg, op weg naar Voorthuizen. Het is bijzonder om te beseffen dat Emmaüs symbool staat voor zoveel plaatsen op deze wereld; voor de plek waar naar toe jij op weg bent. En wie weet welke vreemdeling ons pad kruist: het kon wel eens een vriend zijn!