Onze oudste dochter loopt stage bij een fair-trade bedrijf in Culemborg. Ik ga met een rugzak vol lekkere dingen naar haar toe om met haar te lunchen en eens te kijken waar ze werkt.
Mijn dochter heeft voor mij uitgetekend hoe ik moet lopen vanaf het station. Langs een prachtige berm vol kamille, klaprozen en paarse distels loop ik het bedrijventerrein op. Tot mijn verbazing zijn hier geen trottoirs – het is hier niet op mensen die lopen ingesteld. Een vreemde gewaarwording.
We lunchen samen in de kantine. Dan gaan we even in de fair-trade groothandel kijken. Het is eigenlijk een wereldwinkel, maar dan eindeloos groot. Ik kijk mijn ogen uit. Veel producten ken ik van onze of een andere wereldwinkel, maar er is nog veel meer. Veel dingen zijn buitengewoon kleurig en ademen levenslust en vrolijkheid uit. Wat kunnen mensen mooie dingen maken, soms van heel eenvoudige materialen en zelfs van afval.
Ik besef dat deze dingen met de hand gemaakt zijn. Dat geeft ze een charme: twee producten zijn daarmee nooit precies hetzelfde, er zit altijd een beetje een variatie in. Bovendien voel je dat deze dingen met aandacht en zorg gemaakt zijn.
Bijna niets is van plastic gemaakt, maar van natuurlijke materialen. Hier in onze cultuur is zoveel wat ons omringt van plastic. En zelfs dingen die van hout of leer lijken, zijn eigenlijk een plastic versie. Zoveel dingen zijn namaak, pretenderen iets te zijn wat ze niet zijn …
Ik geniet van al dat moois, van het kleurrijke, het met zorg gemaakte, van de eerlijke materialen. Dit soort winkels zijn de plekken die je inspireren, die je ideeën geven en inspiratie.
Later ga ik het stadje nog in en vind een winkel met houten speelgoed en een nieuwetijdswinkel. Ook dat zijn plekken waar schoonheid en aandacht te vinden zijn.
Mijn dochter moet informatiemappen schrijven bij de fair-trade producten. De verhalen en foto’s bij het product geven je het besef wat voor wezenlijk verschil eerlijke handel maakt. Eerlijke handel maakt beide partijen rijker … de producenten én de consumenten. Voor ons gaat het maar om een klein bedrag extra, maar voor hen is het een kwestie van leven of dood, van afhankelijk en kwetsbaar zijn of eigen baas zijn en je eigen keuzes kunnen maken. Met name voor vrouwen maakt dat in veel landen nog een cruciaal verschil.
Ik loop het stadje in. Links en rechts van de straat een school. Bij beide tekeningen voor de ramen. Maar ineens valt me een enorm verschil op. De school links is omgeven door groen: er zijn struiken, er is gras, er groeien bloemen. Ook is er een vogel-voedertafel en een moestuin met aardbeien, kruiden en groenten. Het ziet er uitnodigend uit, het prikkelt je fantasie en je zou er zo willen gaan spelen. Bij de school aan de rechterkant is alle ruimte om de school heen strak betegeld. Er is niets anders te zien dan een grijze tegelvlakte … en zeker geen groen, laat staan bloemen. Het is koud, hard en kil. Wat een verschil in inzicht over wat kinderen nodig hebben! Of is dit verschil misschien meer gebaseerd op wat volwassenen praktisch en makkelijk vinden? Als ik hier moeder was, wist ik het wel ….
In het stadje is een museum in een voormalig weeshuis; het Elisabeth weeshuis. Het gebouw en de tuin zijn prachtig, zeker nu de zon zich toch nog laat zien. Ik loop onder de hoge balken en probeer mij voor te stellen hoe hier 20 weesmeisjes sliepen en aten. Op een video hoor je verhalen van de laatste weeskinderen die hier gewoond hebben, en die geïnterviewd zijn. Ik moet denken aan die twee scholen van daarnet: het weeshuis was als het ware betegeld. Het was functioneel en praktisch, maar wat de kinderen misten, waren geborgenheid, warme aandacht en liefdevolle nabijheid. Dat dit tot in de vorige eeuw zo ging, maakt mij stil.
Op de terugweg naar het station zie ik aan een huis een spreuk hangen die van Anne Frank blijkt te zijn:
Wat geweldig dat niemand ook maar één moment hoeft te wachten
met het verbeteren van de wereld.
Met die gedachte ga ik naar huis. Fair-trade inkopen is één van de mogelijkheden. En het geven van warmte en aandacht een tweede. Er is genoeg te doen!
