Afgelopen week werden we een avond lang ondergedompeld in de Eerste Wereldoorlog. Diederik van Vleuten nam ons mee aan de hand van oude familiefoto’s en brieven. Dat alleen al kleurt je blik: het gaat niet om wapenfeiten, maar om mensen. De feiten zijn niet te bevatten: doordat twee mensen omkwamen bij een aanslag zijn er vier jaar later 19,5 miljoen slachtoffers méér.
Wij hebben tijdens vakanties wel een sprakeloos op een begraafplaats in Noord Frankrijk gestaan. Zoveel kruisen op de glooiende heuvels – van Vleuten noemt het ‘de schuldige heuvels’. Nu liggen zij groen en vredig in de zon, maar toen was dit hele gebied strijdtoneel en doordrenkt met bloed en vol granaten.
 |
| een eindeloos ereveld van de eerste wereldoorlog foto van de site forumeerstewereldoorlog.nl |
Van Vleuten laat het geluid van de oorlog horen: een eindeloze, doorgaande granatenregen. Hij vertelt over de mensen die met paniek in hun ogen op de vlucht waren. Hij zingt over de vrouwen van 1918, die jarenlang hun mannetje stonden, maar nadien geen lintje kregen. En dan denk ik aan die nicht van mijn oma, een vrouw van 1945, die net als die vrouwen van 1918 hun eigen boontjes moesten doppen. En dan niet alleen in de oorlogsjaren, maar levenslang ...
Het grote geweld van de geschiedenis heeft levenslang invloed op kleine mensen. De nicht van mijn oma sterft kinderloos als gevolg van een vreselijke oorlog die al 70 jaar voorbij is. Maar haar leven – en dat van miljoenen anderen – werd erdoor getekend; voorgoed.
Beseffen wij wel hoe ver onze daden reiken? Beseffen wij wel wat voor vergaande gevolgen onze keuzes hebben? Wat wij nú doen, heeft gevolgen tot vér na ons levenseinde. Ik denk aan de opwarming van de aarde, de klimaatsverandering en aan het gebruik van kernenergie. Laat dit ons voorzichtig en bescheiden maken. Want hebben wij onze aarde niet te leen van onze kinderen en kleinkinderen?
De voorstelling van Diederik van Vleuten is nog in verschillende theaters te zien, zie: www.diederikvanvleuten.nl
