Nieuwe kansen

Gisteren was ik in Amsterdam als activist, vandaag als predikant. Want vandaag is de landelijke predikantendag van de Protestantse Kerk, die 10 jaar bestaat. Voor mij hebben die dingen veel met elkaar te maken: mijn predikantschap  is niet alleen voor zondag, maar ook voor mijn staan in de wereld en de keuzes die ik maak in mijn dagelijks leven. Heeft het geloof niet ook een profetische kant? Wij mogen leven in deze wereld en meegaan met de ontwikkelingen, maar we mogen ook kritisch zijn en zoeken naar recht en gerechtigheid. Want niet alle keuzes leiden tot een wereld waar mensen in vrede kunnen leven.

De Nieuwe Kerk in Amsterdam zit vol predikanten. Het gaat ook hier vandaag over toekomst: de toekomst van de kerk. Want in onze tijd is de kerk niet meer een vanzelfsprekendheid. ‘De kerk’, zeker als instituut, verliest in onze tijd aan zeggingskracht en macht. De oude vormen spreken niet meer vanzelf, en hoe kun je dan verder gaan? Dat vraagt creativiteit en durf. In zekere zin in het vergelijkbaar met de beweging die de hele maatschappij moet maken vanwege het klimaat: van het vanzelfsprekende fossiele tijdperk naar een duurzaam tijdperk.

We horen van verschillende ervaringsdeskundigen, pioniers die nieuwe vormen van kerk-zijn in de praktijk vormgeven. Een vertegenwoordiger van de Protestantse Gemeente Amsterdam geeft een lijst van tien ‘lessen’ die zij in de afgelopen jaren hebben geleerd. Het zijn deels heel vanzelfsprekende dingen – en toch, juist in dat aloude instituut kerk, niet meer. Bijvoorbeeld: ‘verras’  en ‘eer het kleine’.

Alistar McGrath, hoogleraar Science and Religion aan de universiteit van Oxford hield een lezing over de toekomst van het protestantisme. Hij relativeerde de situatie van de kerk. Hij benadrukte dat de kerk ook al andere grote veranderingen had doorstaan. Want grote maatschappelijk veranderingen zijn niet alleen een probleem, maar geven ook nieuwe kansen. De theologie is niet eeuwig: wij moeten het evangelie steeds opnieuw interpreteren. De kerk is geworteld in het verleden, maar moet niet gevangen blijven in het verleden. We moeten niet achterom kijken, maar vooruit. ‘Rethinking bringt us to very good places’. Het is een kans om ons weer op het geloof te bezinnen: dat kan ons weer op nieuwe gedachten brengen.

Ergens op de dag komt een kenmerk van het protestantisme langs: er zit het woord ‘protest’ in, en wel het protest tegen alles wat kleineert. Dat spreekt mij aan, en legt diezelfde verbinding die ik ervaar op deze dagen van actievoeren en geloof. Het is goed dat wij niet teveel blijven hangen aan hoe het altijd was en binnen onze eigen kerkmuren in kringetjes ronddraaien. Wij moeten de ramen en deuren van de kerk openzetten: zo kunnen kerk en wereld iets voor elkaar betekenen.

Aan het eind van de dag hebben we een ludiek moment: we gaan allemaal in onze ‘werkkleding’ op de foto. Het is wat ongewoon, omdat wij die kleding alleen binnen onze kerkmuren dragen. Maar in Amsterdam gebeuren wel gekkere dingen. Velen kijken er niet van op, anderen vragen ons wat dit voor evenement is of zetten al die wapperende gewaden op de foto. Sommige predikanten dragen nog een zwarte toga met witte bef, anderen witte liturgische gewaden met kleurige stola’s, maar er zijn er ook die blauw of bruin dragen. Het is een bont, veelkleurig gezelschap. We hebben er allemaal lol in en naast alle ernst rondom de toekomst van de kerk en de wereld mag er ook gelachen worden.

Zo ga ik maar verder: met humor en met ernst, denkend over en werkend aan de toekomst van de kerk en de toekomst van de wereld. Laten we beseffen dat we geworteld zijn in het verleden, maar dat het verleden ons niet mag gijzelen. Ik ga op zoek naar nieuwe kansen, voor zowel de kerk als de wereld! 

een leuk detail bij een collega
die kennelijk -net als ik -
geïnspireerd wordt door Taizé

in de krant