In Duitsland worden anti-islam demonstraties gehouden. Mensen zijn bang, voelen zich bedreigd. Wat onbekend is, is vaak onbemind. En als er dan van die vreselijke dingen gebeuren onder de vlag van de Islamitische Staat, dan komen er dergelijke reacties. Je zou gaan denken dat de religies de bron zijn van alle kwaad. Dat is, vlak voor Kerst nog wel - dat we toch het feest van de vrede noemen – het thema van een bijeenkomst van De Nieuwe Liefde Almelo.
We hebben geleerd om nadruk te leggen op de verschillen tussen religies, en onze eigen geloof als het enige ware te zien. Zo zijn er mensen die vanwege de geweldspassages de Koran willen verbieden. Maar dan zou je ook de bijbel moeten verbieden. Anton Wessels, islamoloog, heeft als stelling dat je de boeken van Jodendom, Christendom en Islam sámen moet lezen. Het zijn drie boeken, maar het is één verhaal.
Kernthema van deze drie religieuze boeken is volgens Anton Wessels: welke keuze maak je in je leven? Kies je voor de rol van behoeder of van vernietiger? Wij kennen die vraag uit het verhaal van Kain en Abel en ook in de Koran is de mens bedoeld als plaatsbekleder van God, als hoeder van mensen. De keus die ieder mens in zijn / haar leven moet maken: wil ik een hoeder zijn of een vernieler? Een koning is in de Koran per definitie een dictator, iemand die bloed vergiet en vernietigt. De mens is geroepen om te hoeden en te helen en Gods plaatsbekleder op aarde te zijn.
Het is wrang dat bij de Islamitische Staat de kalief niet is zoals bedoeld: kalief staat voor hoeder en niet voor heerser, kalief staat voor plaatsvervanger van God. Zo wordt de oudtestamentische koning David in de Koran een kalief genoemd. Ook in de Joodse Tora wordt David gezien als de goede koning die niet heerst, maar dient. Wessels noemt als centraal bijbelgedeelte van de Christenen de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Daar is het niet degene van de eigen godsdienst die het goed begrepen heeft en het goede doet. Maar het is de buitenlander, de vreemdeling die begrijpt welke keuze er gemaakt moet worden.
Wat mij aanspreekt in deze benadering is dat het dus niet gaat om de leer, maar om het leven. Geloven is de keuze maken: wil je hoeder zijn of vernieler? Hoeder of heerser? Geloven is dus: doen. Het gaat er niet om of je in God gelooft en of je in bepaalde dogma’s gelooft, maar het gaat erom of je het goede doet. Die vele mensen die niet (meer) geloven maar zeggen: “ik probeer goed te leven”, hebben het misschien wel beter begrepen dan gelovigen die ruziën om leer en dogma’s.
 |
| De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan getekend door Rembrandt van Rijn |
In de gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan gaat het niet over God, over wat je moet geloven. Het gaat om wat je doet. Welke keuze maken wij in ons leven? Zijn we hoeders of heersers? Het is niet van belang of je gelovig bent of atheïst, of je Christen bent, Jood of Moslim. Dit is het ene verhaal: dat we opgeroepen worden om hoeders te zijn: te helen, te helpen en te beschermen.
Dat klinkt mooi. Maar makkelijk is het niet. Want ieder mens heeft het verlangen om te heersen in zich, en neiging tot vernietigen. Demonstreren tegen de Islam hoort voor mij bij dat laatste. Beter is het ons af te vragen waarom sommige jongeren, ook in Europa, fanatici worden. Hebben wij daar misschien ook zelf –onbewust- aan bijgedragen? Na de gebeurtenissen van de afgelopen weken, is dat een nog dringender vraag.
om verder te lezen:
Anton Wessels, Thora, Evangelie en Koran, 3 boeken, 2 steden, 1 verhaal
