Geluk van vroeger

Het is een mooie zomeravond. Ik fiets naar de sportschool, langs bos en weilanden. Het is zonnig en vredig. Maar zo ineens ben ik ergens anders: op een klein stationnetje in Friesland, wachtend op de trein. Het is vreemd hoe dat kan: dat je plotseling schakelt naar een heel andere tijd en plaats. Ik word me er van bewust waar het van komt: het zijn de koeien die grazen.

Deze zomer is het twee jaar geleden: mijn schoonmoeder was onverwachts in haar slaap overleden. We waren meteen naar Friesland afgereisd. Het waren vreemde dagen, vol verdriet en vol bijzondere herinneringen en dankbaarheid. De kinderen moesten weer naar huis, en ze gingen samen met de trein. Ik bracht ze naar het station en zwaaide ze uit. En toen stond ik daar op dat stationnetje, waar ik zo vaak uitgestapt was, om mem op te zoeken. Ik ging zitten op een bankje, had ineens de behoefte om nog even alleen te zijn. Ik keek uit over het weidse land. En ik hoorde een geluid, dat ik niet eerder zo duidelijk en bewust gehoord had: vlak bij de rails waren koeien aan het grazen. Het geluid was rustgevend en troostend … en na een poosje ging ik terug naar de familie en naar alles wat geregeld moest worden.

Oosterend, Friesland  foto: Auke-Florian Hiemstra

Ik besef dat herinneringen niet alleen uit beelden bestaan, maar ook uit geluiden. Onbewust is dit geluid van grazende koeien verbonden met die dag, vlak na het overlijden van mem. In ons hoofd is niet alleen een enorme database van beelden, maar ook van geluiden. En zij kunnen ineens beelden, emoties en gevoelens oproepen, zodat de tijd van toen ineens heel dichtbij is.  Dat gaat niet bewust, maar als het ware buiten jezelf om.

 Ik herinner mij iets dergelijks. Mijn moeder had uit mijn kleutertijd een knutselwerkje bewaard, van school. Ze liet het me zien, en ik pakte het aan. Het is vreemd hoe je aan een groot deel van je leven geen of weinig herinneringen bewaart. Ik zag dit voor mijn gevoel voor het eerst. Maar toen ik het van dichtbij ging bekijken, gebeurde er iets. Ineens zag ik de klas van mijn school voor me, zag ik tafels vol kleurige stukjes plakplastic. Ik rook mij als het ware de herinneringen weer te binnen. Want het plakplastic, waarmee het knutselwerkje beplakt was, had een specifieke geur, en dat riep bij mij ineens vanalles op – uit een tijd waarvan ik dacht dat ik er niets meer van wist.

 Het is wonderlijk hoe geuren – maar trouwens ook smaken – en geluiden dragers van herinneringen kunnen worden. Het zijn de herinneringen van de neus of het oor, en zij kunnen ons feilloos terug brengen naar ooit en ergens, in een ver verleden. 

Ik heb geluk dat ik vooral positieve herinneringen heb. Ik had een fijne jeugd en een lieve schoonmoeder. Maar er zijn ook mensen die herinneringen hebben die pijn doen en bang maken. Ook die herinneringen kunnen door geluiden of geuren onverwachts tot leven gewekt worden. De scheidswand tussen verleden en heden is soms maar heel dun. Soms is dat moeilijk; wanneer onze herinneringen pijnlijk en verdrietig zijn. En soms is dat mooi: wanneer er zo ineens een glimp van geluk  uit je verleden boven komt. Geluk van vroeger gaat met je mee, al is het soms verborgen. Af en toe piept het tevoorschijn: bij de geur van pasgeboren babies, bij de geur van een vlinderstruik, bij het horen van kabbelende beekjes, bij het geluid van pianospel … Kleine kostbare momenten van geluk, even opnieuw tot leven gewekt. 

Het geluid van de grazende koeien brengt mem even dichtbij. Zo blijft de verbondenheid. Zo blijft het goede, dat was. Om even vast te houden en blij mee te zijn.