Afval, lange tijd hebben we gedacht dat het waardeloos was. Je gooit het weg en je koopt iets nieuws. Maar vergeleken met onze voorouders produceren wij veel meer afval. Onze maatschappij is veranderd. Er is veel meer welvaart en we kopen niet meer in de dorpswinkel maar in de supermarkt of via internet.
Kunstenaar Greg Segal maakte een serie foto’s van mensen met hun afval van een week. Het is onthutsend en herkenbaar tegelijk. Wij moeten elke weer een paar keer het verpakkingsafval wegbrengen. En dat terwijl wij ons best doen om overtollige en eenmalige verpakkingen te vermijden en wat onvermijdbaar is her te gebruiken.
 |
| ons afvalbankje: als de klop omhoog is kun je afval scheiden |
In ons huis hebben wij een afvalbank. Steeds meer soorten afval komen daarin terecht, netjes gescheiden. Want meer en meer wordt in onze maatschappij duidelijk dat afval eigenlijk grondstof is en hergebruikt kan en moet worden. Want anders komen we om in het afval en putten we de aarde uit. Dat afval waardevol is en hergebruikt kan worden, wisten ons voorouders al. Mijn oma maakte soep van etensresten, en versleten kleren werden hersteld met wat van andere versleten kleren nog bruikbaar was: knopen, rits, niet versleten delen van de stof. Nog steeds put ik uit de voorraad van mijn oma en ik doe als zij: een spijkerbroek wordt eindeloos gerepareerd en als het dan echt niet meer kan, gaan de resten sterke stof in een jeans-bak. Zo kan ik een volgende broek weer herstellen.
Mijn oma kende het woord recyclen niet, ze deed het gewoon. Door onze overvloed zijn wij dat een beetje vergeten. Maar gelukkig is het recyclen terug van weggeweest. Afval wordt niet meer zondermeer gedumpt of verbrand, maar hergebruikt. Veel afval is waardevol.
Recyclen dus. Of ‘upcyclen’. Dat leerde ik in Taizé. Want waardeloos afval kan ook van gedaante wisselen als je er anders naar kijkt. Van dingen die je anders weg zou gooien, kun je iets moois maken. Met fantasie verandert afval in kunst.
Bij een workshop ‘upcyclen’ kregen wij de opdracht om creatief bezig te gaan met flesdoppen, gewoon die plastic doppen van petflesjes. Ze hebben alle kleuren van de regenboog. We kregen in kleine groepjes eerst allerlei opdrachten en tenslotte maakten we samen een groot mozaïek.
Als je daar zo samen bezig bent met die doppen, realiseer je je hoe kinderen dat ook kunnen: spelen met niks. Zij zien in kastanjes, steentje en takjes iets moois, en zij gebruiken hun fantasie en creëren er nieuwe werelden van. Onze jongste dochter speelde bij haar oppasoma vol vuur met een zak witte en bruine bonen. De oudste speelde met stenen, achter het huis van haar oppasopoe. Op een middag kwam de buurvrouw. Zij snapte helemaal niet waar mijn dochter mee bezig was en ze zei verbolgen: ‘Dat zijn toch maar stenen!’
Fantasie is een gave: om te zien wat ergens in verborgen is. Upcyclen is recyclen op niveau: waardeloze flessendoppen worden een kunstwerk. Eigenlijk doe ik met mijn textielkunst niet veel anders. Zo is het in elk geval begonnen: uit restjes stof en van versleten kleren. Met een beetje fantasie zie je nog eens wat!
Voor de kunst van Gregg Segal zie hier
