donderdag 3 december 2015

Leve het boek!

Snel smeer ik wat boterhammen en vul een flesje water. Welk boek zal ik meenemen? Naast papier om te schrijven neem ik altijd een boek mee op reis. In de trein kun je heerlijk ongestoord lezen. Vandaag wordt echt een boekendag. Onze jongste dochter werkt aan haar eindexamen-profielwerkstuk over boeken vertalen. Ze heeft via via een gesprek met een vertaler. Zijn vrouw is uitgever en heeft een rondleiding door de uitgeverij beloofd. Omdat zo’n reis sámen gezelliger is samen en ik nieuwsgierig ben naar wat er in een uitgeverij speelt, mag ik mee.

Bij veel mensen thuis en in bedrijven zie je steeds méér schermen en elektronica en minder papier en boeken. Hier bij uitgeverij Meulenhoff is het heel anders: elk vertrek is van boven tot onder bekleed met boeken. Ze staan en liggen overal: ook hele stapels op de grond en ze worden ook onverwacht creatief ingezet: het computerbeeldscherm staat op een stapeltje boeken.

Wat gaat er een wereld schuil achter een boek: het is een heel proces om een boek in de boekhandel te krijgen. Hoe weet je of een boek aanslaat? Hoe weet je welk Engels boek vertaald en in het Nederlands uitgegeven moet worden? Want elke dag komen er nieuwe boeken uit. Het is niet voor te stellen dat er een tijd is geweest dat mensen niet konden lezen. En dat er een tijd geweest is dat elk boek met de hand moest worden overgeschreven, dat alleen heel rijken zich boeken konden veroorloven en konden lezen.

Dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst werden boeken betaalbaar. Dankzij die boeken kon kennis makkelijker gedeeld worden en kwamen bibliotheken en universiteiten voor veel grotere groepen mensen in beeld. Ik ben opgegroeid tussen boeken. Als kind las ik iedere dag een boek. In boeken kun je heel nieuwe werelden ontdekken, ze verbreden je horizon en helpen je om je in anderen in te leven. 


De vertaler vertelt over zijn werk: het intensieve proces om de woorden, maar ook de stijl en de humor van de schrijver, over te brengen in het Nederlands. Soms moet je je daarvoor verdiepen in speciale onderwerpen of in de taal van een bepaald vakgebied. Het vraagt taalgevoel, creativiteit en enthousiasme voor boeken. Ik dacht altijd dat je een boek het beste in de oorspronkelijke taal kon lezen. Maar ik ken maar weinig talen goed genoeg en ‘van binnen uit’. Dus besef ik vandaag dat ik de meeste boeken beter  kan lezen in een goede vertaling dan in de originele versie.

We lopen van de uitgeverij naar boekwinkels: een kinderboekwinkel, een Engelse boekwinkel en de grootste boekwinkel van Nederland. Zoveel inspiratie, fantasie, wetenschap en mooie verhalen. Ons brood is op. Onze rugzakken zitten nu vol met boeken. Bij de pizzatent op het station waar wij nog wat eten, zit iemand vol overgave boven zijn pizza te lezen. In de trein terug doen wij hetzelfde.


Ik ben blij met internet en alle nieuwe mogelijkheden om digitaal kennis en inspiratie op te doen. Maar een mooi boek in je handen houden, de geur opsnuiven en de bladzijden omslaan, vol verwachting: dat is iets dat internet niet kan bieden. Internet is snel, efficiënt en makkelijk. Boeken zijn voor mij anders: ze brengen rust en concentratie. Dank aan schrijvers, vertalers, uitgevers en boekhandelaren. Leve het boek!