Er staan meer dan tien boeken van zijn hand in mijn kast. Vorig jaar kwam hij naar Almelo: Anselm Grün, monnik en schrijver uit Duitsland. Hij kwam op uitnodiging van de school van onze dochter. In de Grote Kerk in Almelo was een divers publiek gekomen: naast mensen van school ook belangstellenden van buiten. Ik zit achterin, tussen een paar rijen met leerlingen.
De boeken van Anselm Grün zijn voor mij op allerlei momenten een bron van inspiratie geweest. Zij zijn geschreven met 'beide benen op de grond' en tegelijkertijd reiken zij naar boven, naar meer dan het gewone. Grün is geen kamergeleerde, maar iemand die midden in de wereld staat en schrijft voor mensen in hun gewone dagelijkse leven anno nu.
Spiritualiteit is volgens Grün niet bedoeld om er de realiteit mee te ontvluchten, maar om haar te veranderen en dan in de zin van: ontwikkelen. Spiritualiteit is een zachte kracht, positief en optimistisch. Grün noemt het 'die Spiritualität der Verwandlung'. Het betekent dat mensen en de wereld kunnen veranderen, kunnen groeien. Dat past helemaal bij een school, bij onderwijs. Daar leren kinderen niet alleen feiten en vaardigheden, maar daar ontwikkelen zij zich van kind tot jongvolwassene. Tegelijkertijd zie ik die groei en ontwikkeling als levenslange opdracht voor ieder mens. Voor mij is de kerkgemeenschap zo'n plek waar mensen ruimte en handvatten krijgen voor groei en ontwikkeling.
Als mens ben en blijf je leerling: leven is een leerschool, tot aan je laatste ademtocht toe. Als je geboren wordt, moet je leren staan en lopen, leren eten en zindelijk worden. Als je ouder wordt leer je schrijven, lezen en rekenen. Je moet leren argumenteren, leren keuzes maken, leren liefhebben, leren relativeren en leren loslaten. Dat proces gaat levenslang door: steeds weer nieuwe omstandigheden betekenen dat je steeds weer bij moet (mag!) leren. Dat een mens steeds dingen moet leren heeft soms iets lastigs, maar het is ook een kans: een mens kan zich al lerend ontwikkelen en sterker worden voor zichzelf en voor anderen.
Spiritualiteit heeft voor mij te maken met die leerschool, met het besef dat mensen kunnen groeien en zich ontwikkelen. Grün stelt dat kerk en school de functie hebben om het verlangen naar iets gróters wakker te houden. Centraal in Grüns lezing is de hoop: 'die Hoffnung stirbt zuletzt'. De hel is waar geen hoop meer is. Spiritualiteit heeft te maken met het besef dat een mens, en dus de wereld zich kan ontwikkelen: dat zij menselijker kan worden, beter, barmhartiger.
Spiritualiteit heeft niet te maken met navelstaren. Het gaat juist om onze wereld en onze plaats daar in. Het gaat om de hoop levend houden en doorgeven. Op school en in de kerk, maar ook thuis, in het gezin, en op al de plekken waar je met mensen samen bent. Ik geloof in die spiritualiteit: 'Die Spiritualität der Verwandlung'. Er is nog genoeg te doen: waar wanhoop is, hoop brengen, waar haat is liefde, waar oorlog is vrede en ga zo maar door. Dit gebed, toegeschreven aan Fransiscus van Assisi is voor mij wezenlijk. Geloof en spiritualiteit wil niet zeggen dat je het aan God overlaat, maar juist dat je zelf een taak krijgt. Dat mensen iets kunnen veranderen, dat de wereld daardoor kan veranderen: dat geeft hoop!!!
